خانواده و انواع آن

تعریف خانواده

خانواده از نخستین نظام های نهادی عمومی و جهانی است که برای رفع نیازمندی  های حیا تی و عاطفی انسان و بقای جامعه ضرورت تام دارد و از همه ی نهادهای اجتماعی، طبیعی تر و خودی تر است.

تیپ های خانواده

خانواده ها را از حیث کیفیت روابط درونی و میزان استحکام آن ها می توان به سه تیپ تقسیم نمود که هر یک ویژگی ها و مفاهیم خاص خود را داراست. این تیپ ها عبارتند از:

الف- خانواده ی متزلزل

ب- خانواده ی متعادل

ج- خانواده ی متکا مل

خانواده ی متزلزل

1-      خانواده ی متزلزل از هدف اصلی خویش بازمانده، آرما نش را از دست داده است.

2-      خانواده ی متزلزل از درون تهی گشته، با هر ضربه بیشتر می ریزد.

3-      خانواده متزلزل، از روابط  خصمانه و غیر دوستانه آکنده است.

4-      در خانواده ی متزلزل مسئولیت ها به کنار رفته، "وانهادگی" بر آن ها حاکم است.

5-      در خانواده ی متزلزل، مدیریت تجزیه شده، تصمیم گیری در آن به غایت دشوار است.

6-      در خانواده ی متزلزل، فردای روشن و آینده ی امید بخش وجود ندارد.

7-      در خانواده ی متزلزل، جا ذ به ای کافی برای پایبندی اعضای آن به میثاق زندگی مشترک وجود ندارد.

8-      در خانواده ی متزلزل، انتقادها به شکلی ظالمانه، مستقیم و مستمر توسط اعضای از یکدیگر به عمل می آید.

معنی و مفهوم اعتدال

پدیده یا شی را زمانی دارای اعتدال و توازن می دانیم که حداقل برخی از ویژگی های ذیل را دارا باشد:

-          نقطه و مرکز ثقل آن مشخص و معلوم است.

-          تساوی کشش ها و جاذبه ها در پدیده ی متوازن محرز است.

-          شی متعادل پس از مختصر حرکت و یا ضربه ی وارده، واژگون نمی شود و مجددا به تعادل پایدار خود برمی گردد.

-          در پدیده ی متعادل، هر جزئی از اجزاء در موقعیت و جایگاه خویش قرار گرفته است.

-          توازن و تعادل زیبایی می آفریند. شی متعادل، موزون و جذاب است.

ویژگی های فرد متعادل

برخی از خصوصیات بارز افراد متعادل، نرمال و بهنجار عبارتند از:

1-      فرد متعادل از تواناییهای خود آگاهی دارد.

2-      میان خواسته ها و داشته های فرد متعادل، نوعی تناسب و تلازم منطقی برقرار است.

3-      فرد متعادل روابط خود را بادیگران براساس توازن و تعادل برقرار می نماید و از افراط و تفریط در مناسباتش به دور است.

4-      نوعی هماهنگی و همخوانی در کلیه ی رفتارها و عناصر شخصیتی فرد متعادل مشاهده می شود. یعنی تنها رابطه ی منطقی میان گفتار و کردار وی وجود دارد، بلکه اجزای گفتار وی از یک نوع وحدت و هماهنگی آکنده است و در عملکردهایش نیز تضاد وجود دارد.

خانواده ی متعادل

تصویر واقع بینانه از خانواده ی متعادل، نوعی بصیرت و اعتماد به نفس در انسان می آفریند. منظور از خانواه متعادل سازمان فاقد عیب و نقص می باشد، بلکه این مفهوم به شبکه ای از روابط متقابل اطلاق می شود که اعضای آن درگیر با مشکلات و موانع احتمالی بوده و ضعف های کم وبیش قابل اعتنایی نیز دارند، لیکن در مقابله با موارد مذکور شیوه ی منطقی اتخاذ می کنند و برای مسائل اهمیتی درخور آن ها قائل می شوند و در برابر موقعیت های دشوار که ناگزیر از انتخاب باشند، تصمیم به موقع و مقتضی اتخاذ می کنند.

خانواده ی متکامل (بالنده)

روان شناسان مکتب کمال معتقدند که خانواده پس از حصول تعادل، به تکامل و بالندگی می رسد و آن زمانی است که حداکثر قابلیت ها و تواناییهای وجودی اعضای آن کشف شود ومورد پرورش و توسعه و گسترش قرار گیرد.

در چنین صورتی اعضای خانواده متکامل نه تنها خود مشکلی ندارند و از تعادل لازم برخوردارند بلکه "مشکل زدا" نیز هستند و در رفع آسیب های روانی و اجتماعی سایرین و خانواده ها ی وابسته گام برمی دارند.

اعضای خانواده ی متکامل، هدف هایی فراتر از منافع شخصی در سر می پرورانند و علاوه بر آن مستقل از اظهار نظرها و داوری های مردم عمل می کنند؛ هم به لحاظ درستی عملشان و هم از جنبه ی اتکا به معیارهای مطمئن و دقیقی که در ارزیابی هر رفتار از آن برخوردارند.

نکته هایی از بهار که با خانواده ی متعادل مطابقت دارد:

1-      تنوع

2-      شادابی

3-      تعادل

4-      تحول

5-      حیات آفرینی

الگوهای حاکم بر مناسبات با همسر در خانواده متعادل عبارتند از:

-          بینش تکاپویی در برابر بینش جزمی (دگماتیک)

-          تبادل عاطفی در برابر انجماد عاطفی

-          مثبت گرایی در برابر منفی گرایی

-          تفاهم در برابر تخاصم

-          همرگرایی (رفاقت) در برابر واگرایی (لجاجت)

-          بال در برابر وبال

-          مشارکت در برابر مفارقت

-          منطق در برابر زور

-          خودشکوفایی در برابر خود زیانی

-          شادکامی در برابر تلخ کامی

-          آگاهی در برابر ناآگاهی

-          بزرگ منشی در برابر کودک منشی

اداره مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی