علل گرایش دانش آموزان دبیرستانی به مصرف سیگار( به نقل از سایت مبارزه با مواد مخدر کشور)

 

مجموعه ای از عوامل خطرساز در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیطی قرار دارند که احتمال مصرف دخانیات در بین دانش آموزان دبیرستانی را افزایش می دهند. 

برخی از دلایل گرایش دانش آموزان دبیرستانی به سیگار به شرح زیر است: 

1-       دلایل فردی: : اعتماد به نفس پایین، روحیه سرکشی،کاهش ارتباط با اطرافیان، اطلاعات ناکافی و نادرست از آثار مصرف دخانیات، داشتن نگرش مثبت به دخانیات (به ویژه بین دختران)، داشتن نگرش مثبت و احساس بی تفاوتی نسبت به دخانیات (به ویژه بین پسران)، احساس بزرگ نشان دادن خود، نداشتن توانایی مقابله با فشار دوستان از علل گرایش به مصرف سیگار می‌باشند؛

2-    گروه هم سالان: داشتن دوستان و هم کلاسی های سیگاری، فرد را مستعد سیگاری شدن می‌کند.

3-   علل خانوادگی: سیگاری بودن والدین، کاهش ارتباط با والدین، فرق گذاشتن والدین بین فرزندان (به خصوص دختران)، سخت گیری بیش از حد والدین (به ویژه در پسران) موجب تمایل نوجوان دبیرستانی به مصرف سیگار می شود. برخورد نامناسب والدین در برابر فرزندانی که به سیگار تمایل پیدا می کنند، موجب ایجاد چرخه معیوبی می شود که در آن مصرف سیگار، برخورد نامناسب و مصرف مجدد سیگار مکرراً به دنبال هم تکرار می‌شوند؛

4-    مدرسه :غیبت غیر موجه،کاهش نمرات تحصیلی و برخورد نامناسب اولیای مدارس با دانش آموزان دبیرستانی آنها را در معرض مصرف دخانیات قرار می‌دهد؛

5-    محیطی و اجتماعی : در دسترس بودن سیگار، تبلیغات شرکت های دخانیات، فروش دخانیات به دانش آموزان دبیرستانی، قیمت پایین آن، وضعیت اقتصادی- اجتماعی پایین که خود موجب دسترسی بیشتر افراد به سیگار می شود در افزایش مصرف دخانیات مؤثر هستند. ترفندهای تبلیغاتی و آگهی های بازرگانی در گسترش استعمال دخانیات تأثیر به سزایی دارد و شرکت های چند ملیتی با استفاده از تبلیغات متنوع مستقیم و غیرمستقیم و صرف هزینه های سنگین توانسته اند فروش مواد دخانی را به چند برابر افزایش دهند. این شرکت ها به طور غیرمستقیم از طریق اهدای پیراهن های مارک دار و آدامس هایی به شکل سیگار، برگزاری جشن ها و حمایت از مسابقات متنوع و گذاشتن بلیط های کنسرت موسیقی در داخل پاکت سیگار باعث جذب دانش آموزان دبیرستانی می شوند؛

6-    بلوغ: فرآیند بلوغ، صفاتی در دانش آموزان دبیرستانی ظاهر می نماید که بر تصمیم گیری صحیح آنان در رابطه با مصرف دخانیات تأثیر منفی می گذارد.  

برخی از خصوصیات دوران بلوغ که در گرایش دانش آموزان دبیرستانی به مصرف سیگار مؤثرند:

- فرآیند جدایی از والدین و کسب آزادی: دانش آموزان دبیرستانی به غلط استفاده از دخانیات را نشان ویژه ای برای نمایش آزادی خویش می دانند به خصوص وقتی که رفتارشان توسط دیگران تحسین شود؛

- حال نگری: دانش آموزان دبیرستانی چون حال نگر هستند، آثار دراز مدت سیگار بر سلامت را نوعی خیال بافی می دانند؛

- تأثیر پذیری از گروه هم سالان: تأثیر گروه هم سالان در دوران نوجوانی به حداکثر می رسد و هم سالان نقش مهمی در تصمیمات دانش آموزان دبیرستانی در خصوص چگونگی قبول این عادت دارند؛

-  ستایش خود و خود پسندی: این احساس به گونه ای است که دانش آموزان دبیرستانی را به سمت اغراق و مبالغه در اهمیت دهی به خود وا می دارد و آنها را به شدت نگران ظاهر و برداشتی که دیگران از آنها دارند، می سازد. دانش آموزان دبیرستانی در این وضعیت بیشتر جذب تبلیغات سیگار برای افزایش زیبایی، هوش و جذبه جنسی خود می شوند؛

- احساس آسیب ناپذیری: احساس آسیب پذیری  دانش آموزان دبیرستانی در برابر عواقب منفی استعمال دخانیات در اوایل نوجوانی به سرعت کاهش می یابد. لذا با وجود باور عوارض جسمانی استعمال سیگار، سیگار می کشند؛

- کسب مهارت های بزرگسالان: بسیاری از دانش آموزان دبیرستانی سیگاری در خانه هایی زندگی می کنند که والدین شان سیگار می کشند. اگر پدر و مادر نوجوان سیگاری باشند، احتمال این که او نیز سیگاری شود بیشتر می شود و اگر یک خواهر یا برادر سیگاری نیز داشته باشد، این احتمال 4 برابر می شود. الگوپذیری از دوستان بزرگتر، والدین و یا شخصیت های هنری که سیگار می کشند، یکی از علل گرایش دانش آموزان دبیرستانی به سیگار است و آنان صرفاً برای این که نشان دهند بزرگ شده اند، کشیدن سیگار را شروع می کنند.